Bekçilere Geniş Yetkiler Veren Torba Kanun Yayımlandı
Halktv.com.tr/GÜNDEM
30 Kasım 2024 tarihli Resmi Gazete‘de yayımlanan 7.533 sayılı torba kanunla birçok yasada değişiklik yapıldı. Ciddi etkileri olabilecek bir düzenleme ise öne çıkıyor. Yapılan düzenlemelerle, çarşı ve mahalle bekçilerinin görev alanındaki yetkileri genişletildi.
BEKÇİLER ÜST ARAMASI YAPABİLECEK
6. maddeye eklenen düzenleme, bekçilere, görev bölgelerinde bulunan konut, iş yeri veya diğer araştırma güvenliğini sağlamak amacıyla tedbir alma yetkisi tanıyor. Ancak bu tedbirlerin ne olduğu ve nasıl uygulanacağı konusunda herhangi bir somut kriter belirtilmedi. Daha dikkat çekici olan düzenleme ise 7. maddeye yapılan eklemeler. Bu düzenlemeyle çarşı ve mahalle bekçilerine, yeterli şüphenin varlığı halinde kişiler üzerinde “el ile dıştan kontrol yoluyla yoklama” ve araçların dışarıdan görünen bölümlerini kontrol etme yetkisi verildi.
‘YETELİ ŞÜPHE’ DÜZENLEMESİ BELİRSİZ
“Yeterli şüphe” kavramı, bu düzenlemenin en tartışmalı yönü olarak öne çıkıyor. Somut bir tanım veya objektif kriterler içermeyen bu kavram, uygulamada keyfiyete açık bir durum yaratabilir. Bu düzenlemenin, bekçilerin bireyler üzerinde baskı oluşturmasına ve keyfi uygulamalara yol açabileceği endişesi dile getiriliyor.
ANAYASA’YA AYKIRILIĞI GÜNDEME GELEBİLİR
Daha önce Anayasa Mahkemesi, 7245 sayılı Kanun’un bazı maddelerini belirsizlik ve hukuk devleti ilkesine aykırılık gerekçesiyle iptal etmişti. Yeni düzenlemede de benzer sorunların bulunduğu belirtiliyor. Hukuk devletinin temel ilkelerinden olan belirginlik, öngörülebilirlik ve denetlenebilirlik ilkelerinin bu düzenleme ile zedelendiği iddia ediliyor.
YASANIN DAYANAĞI MUĞLAK
Yeni yetkilerin, özellikle gençler ve mahalle sakinleri üzerinde bir baskı unsuru haline dönüşebileceği, keyfi müdahalelere neden olabileceği endişesi var. Bekçilerin “yeterli şüphe” gibi muğlak bir gerekçeyle gerçekleştireceği kontroller, insan hakları ihlalleri ve toplumda güvenlik güçlerine olan güvenin sarsılmasına yol açabilir.
HUKUK DEVLETİ İLE BAĞDAŞMIYOR
İstanbul Barosu’na üye avukat Cesim Parlak, düzenlemenin bir takım sorunlara yol açabileceğine işaret etti. Av. Parlak “Bu düzenlemenin getirdiği yetkiler, hukuk devleti ilkesiyle bağdaşır nitelikte değil. Anayasa’nın öngördüğü objektif kriterler ve belirginlik ilkesi göz ardı edilmiş. Bu durum, anayasa yargısına taşındığı takdirde, Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilebilir. Ayrıca, bu tür muğlak düzenlemeler, kamu otoritesinin denetimsiz kullanımına yol açarak, bireylerin temel hak ve özgürlüklerini tehdit edebilir” dedi.
KEYFİ MÜDAHALELERE YOL AÇABİLİR
Av. Parlak açıklamasının devamında “Yeterli şüphe kavramının tanımının yapılmamış olması ve bu yeterli şüpheye dayanarak yetki kullanacak kamu görevlisinin bunu nasıl kullanacağına dair bir objektif denetim mekanizmasının oluşturulmaması veya objektif kriterlere bağlanmaması ciddi sorunlara yol açacaktır. Mahalle içerisinde yaşayan, gelen giden insanların her hareketi, görev yapan bekçinin kişisel inisiyatifine bağlı olarak yeterli şüpheye gerekçe oluşturabilir. Bu durum, uygulamada keyfi müdahalelere ve bireylerin özgürlüklerinin kısıtlanmasına yol açabilir” ifadelerini kullandı.
CEZANIN ÜST SINIRI 4 YILA ÇIKARILDI
6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanun’da da bir değişiklik öngörüldü. Bu düzenleme ile ruhsatsız silah bulundurmanın ve taşımanın cezası alt sınırı iki yıl, üst sınırı ise dört yıl olarak belirlendi. Daha önce bu ceza bir ila üç yıl arasında değişiyordu. Bu değişiklik ise, özellikle ruhsatsız silah taşıyan kişilerin, seri mahkemelerle hızla serbest bırakılmasının önüne geçmek için yapıldı.
